Vek od duljeg vremena naša vlada u sporazumljenju sa vladom kraljevine Srbije radi na tom; da na rijeci Drini ukloni one zaprijeke, koje sprecavaju plovidbu na ovoj pogranicnoj rijeci. Prilikom ovijeh radnja nedavno se kod „Radaljske ade" izvadno iz korita Drine broncani mac, ciju sliku ovdje donašamo. Mac ovaj dostavismo radi ocjene d Dr. Fridriku Keneru, upravitelju kabineta za starine i stari novac u Becu, i proFesoru J. Sombatiju, cuvaru beckog c. kr. prirodno historijskog muzeja; te nam ta goscoda pišu o macu ovo : Mac od tuca, koji se našao kod „Radaljske ade", potice iz predrimskog doba, kako to pokazuje oblik i vrsta kovine. Od slicnih maceva, koji se nadoše u Erdelju, Ugarskoj i gornjoj Austriji, razlikuje se ovaj mac s toga, što je neobicno kratak. Kojoj eposi takozvanog broncanog doba taj mac upravo pripada, to se pouzdano kazati ne može; ali se cini, da ga možemo ubrojiti u pocetak takozvane halštatske Hrista, nalazimo svuda u srednjoj Evropi; njojzi ce i ovaj mac prije pripadati, nego .gojoj mladoj Fazi." Ombati piši pak: „Kod „Radaljske ade" iz rijeke Drine izvadeni broncani mac pripada veoma raširenom tipu; ovaj se tip osobito istice širinom balcaka (drška), koji bijaše obvijen drvetom, rogom, kosti ili tucom. Ovakovi macevi nadoše se od Grcke do Skandinavije kroz cijelu srednju Evropu, a u Grckoj našao se u jednoj kiklopskoj kuci, južno gore mikenejske (Mukepae), tipicni mac ove vrste, koja se bitno razlikuje od drugih duljih mikenejskih maceva. Berlinski muzej za proucavanje naroda ima jedan mac ove vrste, koji valjda potice iz donjeg Misira (Egipta). Madžarska, koja je najbliža mjestu, gdje je naden ovaj mac, dala je veci broj ovakih maceva, od kojih se nekoš posve podudaraju sa macem od Radaljske ade na pr. onaj koji je naden u Oresku u zemplinskoj županiji i U Besermenju u hajduskom kotaru (oba maca su u narodnom muzeju U Budimpešti), nadalje mac iz Munkaca u bereškoj županiji, koji se nalazi u c. kr. prirodno-historijskom dvorskom muzeju u Becu. Predhistorijeka zbirka ovog dvorskog muzeja ima još dva ovakva iz Vindiš-Fajstrica u Štajerskoj i komada iz gromila halštatskih. Broj dosada nadenih maceva obe vrste prelazi stotinu. Doba, kojemu ovaj mac pripada, karakterisana je prelazom broncane kulture u prvu kulturu gvožda; tu dobu zovemo halštatskom perijodom. U grobištima kod Halštata nalaze se pokraj ovakih maceva gvozdeni noževi i oružje. U sjevernoj Njemackoj, Danskoj i Skandinaviji spada naš mac u cisto broncanu epohu (i to u drugu polovicu iste), jer su stari narodi ondje gvožde stali upotrebljavati nekoliko stoljeca kasnije, nego u Alpama. Može se dakle uzeti, da se ovaj oblik maceva u isto doba upotrebljavao u srednjoj i sjevernoj Evropi. To doba pada još u prvu polovicu onih tisuca godina prije Hrista. Predmeti od bronce vek su cetce izvadeni iz našijeh rijeka. Ili su takovi predmeti nekoc neposredno pali u rijeku, što primjerice možemo naslucivati kod broncanih stvari, koje su izvadene iz Kupe kod Siska; ili ih je voda iz obale odronila i nanijela na naslage pijeska. Ovo bi se moglo ustvrditi za mac, naden kod Radaljske ade. Dva broncana maca srodnog tipa izvadena su sa drugijem stvarima takoder iz Dunava (dunavske matice, Donan Strudel) kod Grajna." Broncani mac iz Radaljske ade cuva se u predhistorijskom odjeljenju našeg muzeja. NAPOMENA: U PDF formatu su dostupni: Slika maca od tuca nedenog kod Radeljske ade; tabelarni prikaz mjera maca.