U vasiljanskomu je manastiru na Zavali (u Hercegovini — u Popovu Polju) starinski opštak napisan na staru lanenu papiru, te je negda bio i krasno uvezan. Spomenuta je knjiga visoka m. 0*28, a široka m. 0'20. S pocetka je naputak za svetu proskomidiju, teje napisan krasnijem cirilskijem pismenima. Ovaj naputak ne slici sadašnjemu naputku pravoslavne crkve pod naslovom: Po naputku je udaren pomenik, te je tu napomenuto na stotine bogoljubnijeh duša, sa svijeh straca naše domovine, pa se po tomu poznaje koliko je bio na glasu manastir na Zavali i njegova V'vedenska crkva. Spomenuti mi je, da je tu istaknut i cuveni manastir Žitomišlic (kod Mostara), te je tu pomenik i Miloradovicima, koji se još nazivlju i Hrabreni. U opštaku je zabilježeno bogoljubnika iz najdaljijeh zemalja teje tu pomenik i o Hrvatima kako slijedi: Evo spomenutoga naputka, prepisana tacno i linearno: Ovako slijedi naprijeda. Bio sam nakanio, da udarim usporedivanja navedenome naputku, al' sam uvidio, da je to suvišno, pa ja navadam izvorno, a da bude pravo ogledalo pisanije one dobi u Her-govini. Ovdje mi je opaziti, da je u opštaku bilo napisano mnogo zgoda, al' je posred knjige iskinuto puno strana, pa mi eto kazaše jeromonasi, da je tu bilo veoma znamenitijeh stvari (to su culi od usta do usta), pa je jednom došao u manastir nekakav vladika Fanariot, te je to sve varvarski poparao, a da nestane uspomene za dojduci naraštaj. Sada je u opštaku samo pet bilježaka ili listina 1) pa ih eto donašam na ogled: Prva bilješka. Cita se: 1. Va leto 7 tištoho. 1. i. 9. i 9. (7199=po Ho. 1691). 2. Kako se p(i)sa u Stenici spahija Ivoe i sinv, mu spahi 3. Raduo i sinc mu spahi Sekouo (Sekuo) i Vasi va ošti listv. 4. da imk se mole sveštenici za dušu na molitvi crhkovh koj (? crkovnoj) 5. i rekoše davati na vsaku godinu po uborak šenice 6. ili po grošc srebarana Boga da ih prosti..... An pisa Ðuro Druga bilješka. Cita se: 1. Znati se: vo mnogje ljeta kako e: istji 2. ier(o)monaha Azarie (Derikucka) sogradi sebi zadu 3. žbinu. Vovana vodu. živu: u kraju 4. niže: monastira: tako sogradi 5. i u selu. dvie: catern,e. meždu 6. dolove i Petrova do pokrai puta 7. k vostoku. ednu: uz drugu: o moe 8. bratio. ako bi se. obe. vode. caternje 9. porušile: da i imate popraviti i 10. radi. svoga duševnoga spasenija 11. no ubo molju vi duhovnae moe 12. cada nezabudite me egda 13. molite se no molite se: prilježno 14. BOG(|J)OVI: da ucinith: duha 15. moi : spravednimi : amina Treca bilješka. Cita se: 1. 1763: Anu(a)rija: 15: neka se dobro vidi 2. kako donese i priloži u monastirc rabk Hristovk 3. Lazo Vuceticc Saraidija: rodomc iz Trebina iz Necvieca 4. dade u crkvu celc okrutc sveštenica(s)ki felonc stiharc 5. petrahilc narukvice sve svileno i kanicu srbrnu 6. i koi sveštenikc usluži svetjuju leturgiju da ima 7. vaditi cesticu iliti rieti miridu i pominati 8. više recenoga raba ka (? da) premilostivi B(o)gc primi 9. molenie nedost(o)inih rabovc i pricati sa prvimi 10. ktitori: za nas i potle nas: igumank Makhimk z brati 11. jami svoeju rukaju; takožde i materi svoio; Ristoi 12. podpisa i plati: parusiju. . 13. takožde i rabc Hri(s)tovk Teodorc Milinkovic Dabic 14. obnovi ikune svekolike cele i dveri i po crkvi isp 15. ravi što se bceše osulo ispucalo ispravi i sarani 16. svoiem trudom: potrudi da mu plati B(ogorodi)ca i mi da mu 17. (da mu) držimo veliki sandar i da se pomine ime negovo 18. za nas i potle nas. Cetvrta bilješka. Cita se: 1. 1768 ijula: 26: neka se zna kako pride rabc 2. Hristovc api Manailo Lucic pa hoceci 3. pokloniti se živonosnomu grobu g(ospod)dnu 4. i podpisa sebi za spomen: parusiju usavšega Lazara 5. i plati B(o)gk da ga prosti 6. i paki potle toga posla ani Manoilho velon kumaš alace: dva 7. petraila oko dveri sahana: deset pugum case: dvije: i gotovie 8. gr(o)ša: cetrdeset 9. parusie: dvije: sebi i usavšem Lazaru B(o)gk da ga prosti i pomilue 10. i paki ešte posla g(ospo)d(i)nk adži Manoilo pokrovk na svetoju trapezu ' 11. ot svile damaška:. groša što kosta: dvadeset i devet : a ostalo ispalati 12. gotovo ešte parusiju: jednu . . . adži Lazi. Peta bilješka. Cita se: 1. Leto od Roždastv(a) Ristova na 1718 2. prekrismo crkvu i u ta araca dade 3. iguman Vasilie. cekinh a knez Milošh 4. dva cekina. voivoda Jovo Tadic 5. cekina a voivoda Aleksa Kadievic 6. cekin a voivoda Mihalo Mihoevic cekinc 7. a alvier Scepana Porobic. cekina 8. alvier Jovanh Cickovica zolotu 9. srzento Ivana Tomic. 5. libara 10. kapural. Luka Radulovic po cekina 11. Jovo Kovac. 5. libara. srzento. Simo 12. Barzuth. zolotu Simo Galovicich 13. zolotu kapural Vuica Semozovic 14. zolotu kapural Nikola s Vlake. 6. libara 15. Vuina Knežev. 50. jaspri Sava Kaluce 16 rovic. 50. jaspri. Jovan Vicevic 17. 50. jasiri. Stoja. Vatinic. 5.'. jaspri 18. Milutink Petar. 12. libara. Radiša 19. Kadievic. 5. libara. 50 Todor Batinic 20. aranbaša Mitar. Unkovic zolotu 21. Simo Nikolic. 50. jaspri Nikola Thuk zolotu 22. Simo Spravalo. 5. libara srzento Jovana 23. Kusalovic. 5. libara. alvier. Luka. Kadievic 24. 5. libara Jovana telento. 20. libara 25. kapural Nikola Kovacic. 50. dinara 26. Vukadink Blanic. 5. libara. Petar Dulac. perperu 27. Petar Oborina perperu. alvier Lakica zolotu 28. aranbaša. Boško Mandic. 50. dinara. aranbaša 29. Nikola Obradovic. 50. dinara. Damdan Batinic 30. 5. libara Mihalo Vrcic. 20. dinara. NAPOMENA: U PDF formatu dostupan je tekst naputka za svetu proskimidiju na cirilicnom pismu i fusnote.